ZER DA KALITATEZKO EUSKARA?

Asko hitz egin eta idatzi da kalitateaz, baina argi dago, oso ikuspegi desberdinak ditugula kalitatearen inguruan. Zalantzarik gabe hauxe da argitu beharreko lehen puntua: zeri esaten diogu kalitatezko hizkuntza? Zer da kalitatezko euskara ? kalitateaz ari garenean, ez gara arau gramatikalez soilik ari.Orduan zeri deitzen diogu kalitatea? Saia gaitezen bada, kalitatezko hizkuntza definitzen: kalitatezko euskara da, mendez-mende hizkuntzaren egiturari jarraituz, eta usadioak, hiztunek eta hizkuntza erakundeek osatu duten hizkuntz ondare osoa aintzat harturik (euskara batua, euskalkiak, hizkera bereziak, historikoak...), hiztun-elkarteari egunez egun sortzen zaizkion komunikazio beharrei jarrera beregain, ireki eta malgu batetik erantzuten diena eta hiztun bakoitzak egoera komunikatibo bakoitzean dituen behar linguistikoak asetzen dituena.

..

HIZKUNTZ EREDUEN ERREFORMARI BURUZ

Europako Erreferentzia marko bateratuan definituta daude konpetentziak eta mailaketa eginda dago.Markoaren mailak A1etik C2ra doaz.A maila oinarrizko erabiltzailea litzateke eta bertan A1 (hasierakoa) eta A2 ( tartekoa) egongo lirateke, B maila, berriz, erabiltzaile independienteaz ari da. Bertan B1 (atalasea) eta B2 (aurreratua) bereiztuko genituzke eta azkenik C maila, erabiltzaile gaituarena egongo litzateke;C1 (gaitasun operatibo eraginkorra) eta C2 ( menderatze-maila).
Hizkuntzen porfolio Europarra hizkuntzen ikaskuntza bultzatzeko eta laguntzeko egina dago.

ETORKINAK ETA HIZKUNTZA INTEGRAZIOA

Azken urteotan, gero eta etorkin gehiago ditugu gure eskoletan eta urtez urte areagotzen joango direla iragartzen dute ikerketa guztiek. Angeles Iztuetak, ikasturte bakoitzean haur etorkinak %40 igoko direla aurrikusten du eta 2010. urtean 72000 izan litezkeela.Datu hauekin kontuan izan behar da errealitate hau ezin daitekeela alde batera utzi eta gai honen inguruan hausnarketa sakona eta erabakiak hartu beharko direla.
Asko dira dauzkagun galderak. Zer da hizkuntza-integrazioa? Posible da integratzea harrera gizartearen hizkuntza batere ondo jakin gabe? Gure artean, hizkuntza bat (gaztelera Hegoaldean) jakitea nahikoa da “integrazioa” lortzeko? Zer eskatu ahal diegu etorkinei euskarari dagokionean? Gaiak gogoeta lasaia merezi du, zalantzarik gabe. Baina zer gertatzen da hizkuntzak bi direnean eta ez bat? Halakoxea baita Euskal Herriko egoera.
Neure iritziz, etorkinen erabateko integrazioa izateko, Euskal Herriko bi hizkuntzak jakin eta erabili behar dira. Bietako bat ez dakienak (eta argi dago euskara izango dela gehienetan jakingo ez dena), herri honetako aberastasun kulturalaren zati handi batean ez du sarbiderik izango.

IDAZMEN EGOKIA GARATU BEHAR DUGU ESKOLETAN

Eskolak idazmen egokia garatu behar du berau tresna- jakituria garrantzitsuenetariko bat baita, bai ikaskuntza prozesurako baita bizitza heldurako ere.
Hizkuntza eta literaturaren arloa da idatzizko adierazpenaren irakaskuntzaz diharduena bere edukiak komunikazio gaitasunera orientatuz eta honek gauzak idatziz egoki adierazten bilatzen du. Dena dela, akats bat izaten da sarri askotan pentsatzea hori irakastea Hizkuntzaren arloko irakasleen erantzunkizuna dela guztiz, hizkuntza idatziak, protagonismo handia baitu beste arlo batzuetan ere. Horrela bada, ez da zuzena pentsatzea beste arloetako irakasleek ez dutela inongo erantzunkizunik.

Ongi idaztea

Baina zer da ongi idaztea? Testu bat onuragarria dela esaten dugu zuzen idatzita egoteaz gainera, ondo kohesionatuta dagoenean, koherentea denean eta egoki erantzuten dionean arau komunikatiboei; hau da, zuzentasuna, koherentzia, kohesioa eta egokitasuna dituenean.

Testu bat zuzena dela esateko, arau ortografikoak bete behar ditu, hitzak ongi eman eta eraikuntza sintaktikoaren arauak bete behar ditu.
Testu batek kohesioa ere izan behar du eta honek ideiak eta esaldiak hariltzearekin du zerikusia, testu zatiek elkarren artean lotuz eta batasun bat emanez testuari.
Bestalde, Testua ongi ulertu nahi bada , testuaren esanahia ere ulertu beharko da. Eta hori, besteak beste ideien antolamenduen baitan eta ideia horiek errealitatearen aurkakoak ez izatearen baitan dago. Honi koherentzia deitzen zaio.
Azkenik, eta Testua ondo idatzita dagoela esateko, egokitasunari begiratu behar zaio. Testua egokia izando da komunikazio ekintzaren berezitasun sozialekin, hau da, solaskidea, lekua, helburua, unea.. bat datozenean.

Baina, testu onak egitea ez la lan erreza. Ikasleek, trebeenak badira ere, akatsekin idazten dute. Hortaz, idazmena luzaro landu beharreko kontua da. Eta eskolak horretan badauka zeresanik. Beronek, erabili, sustatu eta hobetu beharreko kontu bat da idazte prozesua.

Prozesu baten irakaskuntza

Testu bat ondo idazteko honako pauso hauek eman beharko lirateke:
Testuari dagokion komunikazio egoera aztertu
Idazlana planifikatu
Helburuak ezarri; asmoa, edukiak…
Lehenengo edukiaz pentsatu eta gero forma eman
Zirriborroak egin
Egindakoaren errebisatzea
Behin betiko bertsioa egin

EUSKARA BATUA ETA EUSKALKIAK

Euskara batua, eredu literario eta idatzia den neurrian, hizkuntzaren irakaskuntzara, hezkuntza osora eta komunikabideen idatzizko nola ahozko ihardunetara aplikatu behar izan da. Jakina, euskarak berez defentsa kaskarra dauka letra idatziaren zurrunbilo honen kontra, normalizazio ezaren ezaugarrien arteko bat, hain zuzen ere, gizarteak orobat onartzen duen mintzaera tipifikatu eta estandarizatua ez izatea baita.
Euskara batua, sortzez eta helburuz, idaztekoa da, eta euskalkiak idatziak izan badira ere, kanale espontaneoetatik iraunbidea izan duten ahozko mintzaerak. Halabaina, nork bere hesparrua betetzen duen eran, gezurrezkoa da euskara batua / euskalkiak kontrajartze hori. Batetik, hizkuntza inoiz normalizatuko balitz, euskara batua euskalki ofizial eta estandarra bihurtuko litzateke besterik gabe, gainerakoen izatea ukatu gabe noski. Eta bestetik, normalizazioak berak eskatuko lioke euskara batuari ahozko mintzaera (hots, euskalki) bihurtzeko moldaketa.